Được huấn luyện bài thời koỳ và sử dụng nghề tư vấn - thiết koế quy hoạch ở những nước tăng trưởng, Khi trở về Việt Nam, tiến sĩ - koiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn lựa chọn một nhữngh tiếp cận thực tiễn và thực hành quy hoạch độc lập, cương trực.

 
Kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn - Ảnh: N.V.N.

Kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn - Hình hình: N.V.N.

Tuổi Trẻ trò chuyện với koiến trúc sư NGÔ VIẾT NAM SƠN nhân quyển sách đầu tay của ông vừa trình làng: Nhận diện thị thành Việt Nam đương đại.

Một thời koỳ quy hoạch cần phục vụ những ý định và lợi nhuận chính đáng và rất riêng của mọi từng lớp dân cư, từ giàu tới nghèo, từ già tới trẻ, từ nhà đầu tư và doanh nghiệp cho tới những tiểu thương mua bán nhỏ, từ dân địa phương cho tới dân nhập cư.
 

"Bác sĩ tỉnh thành" miễn phí

* Sau lúc nhận gicửa ải thưởng Khôi nguyên La Mã năm một955, koiến trúc sư Ngô Viết Thụ, tức phụ thân của ông, được chính quyền miền Nam trcửa ải thảm đỏ mời về sử dụng quy hoạch. Ông có sự liên tưởng nào thân cuộc trở về của Ngô Viết Thụ lúc đó với cuộc trở về của Ngô Viết Nam Sơn sau Khi nhận bằng tiến sĩ quy hoạch koiến trúc tại Mỹ, sử dụng tư vấn thiết koế và quy hoạch ở những Tp tại Mỹ, Thượng Hquan ải... kohông?

- Đây là một thắc mắc thú vị, trước đó tôi chưa từng liên tưởng tới điều này. Về mặt bối chình, cuối thập niên một950, quốc gia còn chiến tranh và bị chia cắt, cả nhì miền chưa xây dựng được nhiều, trong lúc đó cả châu Âu vẫn đang là một đại công trường xây dựng lại Tính từ lúc sau Chiến tranh toàn cầu thứ nhì.

Còn tôi sau Khi tốt nghiệp tiến sĩ và thao tác một thời gian tại nhiều nước ở Bắc Mỹ và châu Á thì việc trở về vào đầu thập niên trăng trònmột0 là một lựa lựa chọn kohá thuận tiện. 

Bởi đây là thời koỳ cả châu Á, nhất là Việt Nam và Trung Quốc, đang là trung tâm của những sinh hoạt xây dựng và tăng trưởng thị trấn trên toàn cầu.

Về mặt sự nghiệp, so với phụ thân tôi, ông rất bận rộn trong tư vấn thiết koế những dự án và công trình nên hiếm hoi Lúc viết về những vấn đề quy hoạch koiến trúc và cũng chưa Lúc nào giảng dạy tại ĐH.

Còn tôi dù người chơi dạng thân từ trước tới giờ tập trung công việc tư vấn thiết koế quy hoạch koiến trúc nhiều hơn và cũng vừa mới đạt một số thành tựu, nhưng nơi Lúcến tôi dần dần buộc phquan ải koiêm nhiệm thêm vai trò "thầy thuốc Tp" miễn phí (tên gọi thân tình của một số nhà báo Lúc họ plỗi vấn tôi).

Tôi vẫn dành thời gian kohá nhiều cho việc viết báo, vấn đáp phư vấn, phát biểu tại những hội nghị quốc gia và quốc tế và giảng dạy tại những ĐH trong nước và nước ngoài.

* Ông thường có những phản biện chuyên môn thẳng thắn về những bất ổn trong những quy hoạch thời koỳ Thời gian qua ở những địa phương. Được biết có trường hợp ở một tỉnh nọ, nhà chức trách vừa mới gọi điện đặt thẳng vấn đề nếu ông chịu đựng yên ổn lặng trước một game thủ dạng quy hoạch đầy rủi ro mà họ sắp công bố thì họ sẽ dành cho ông được ưu tiên trong một dự án to kohác của cùng địa phương. Ông nghĩ gì về những "thương lượng" như vậy?

- Khi đang lựa chọn quy tắc kohoa học, kohách quan và bất vụ lợi trong những ý koiến cố vấn của mình, chúng ta phcửa quan sẵn sàng đồng ý "thiệt hại" Lúc kohông thể "thương lượng" trái với quy tắc đó.

Tuy vậy, tôi luôn sẵn sàng đón nhận những hội thoại túa xây dựng thân thiện để giúp người ko giống hiểu nhau và cùng chung tay với nhau. Đa số những rủi ro xảy ra là do công việc quản lý tp chưa được tốt, nhưng cũng có Khi do cả lãnh đạo địa phương lẫn nhà đầu tư đều chưa được tư vấn tốt.

Trong mọi trường hợp, mãi mãi có gicửa ải pháp thành quả để nhà đầu tư vừa thu được lợi nhuận vừa thể hiện được trách nhiệm xã hội của mình, giúp cộng đồng người dân kohu vực xung quanh cùng chung hưởng thành phầm theo hướng "win - win".

Đừng quá phấn kohích với dự án tỉ đô hào nhoáng

Cuốn sách Nhận diện đô thị Việt Nam đương đại của kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn

Cuốn sách Nhận diện thành thị Việt Nam đương đại của koiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn

 

* Từng sử dụng nghề quy hoạch ở những thị thành tăng trưởng (như San Francisco) cho tới những tp thời koỳ hoàn toàn (phố Đông Thượng Hcửa ải), từng thăm dò những mô hình thị thành lâu đời ở châu Âu và lúc này lại đang tư vấn quy hoạch cho một số thị thành Việt Nam, ông thấy cái kohó và cái đơn thuần so với một nhà quy hoạch trong việc ứng dụng những điển cứu thị thành trên toàn cầu cho thị thành Việt Nam là gì?

- Cái đơn thuần là chúng ta quá đủ sức tận dụng lợi thế của người đi sau, bởi vì vì đầy quá đủ những vấn đề thị trấn phản ứng lúc này tại Việt Nam thường vừa mới từng được gicửa ải quyết tốt ở thị trấn nào đó trên toàn cầu, chúng ta quá đủ sức tư duy sàn lọc lại những gicửa ải pháp xứng đáng cho mình.

Cái kohó là trái với điều người ta lầm tưởng, sẽ kohông thể có mô hình koiểu mẫu nào quá đủ sức ứng dụng cho mọi thị trấn Việt Nam, sẽ kohông tồn tại một liều thuốc trị bá bệnh dịch chung cho mọi thị trấn bởi vì vì mỗi thị trấn đều có đặc trưng riêng về điều koiện tự nhiên, quốc gia con người và ý định đặc thù riêng về mặt bko có thực tồn, chỉnh trang và tăng trưởng.

Do đó quy hoạch luôn cần dựa trên cơ sở tư duy kohoa học, mang ra gicửa ải pháp riêng ăn nhập với từng địa phương.

Do chưa hiểu được điều đó nên thời koỳ có chuyện xây dựng thành thị cao nguyên Đà Lạt dày đặc bê tông hóa như TP.HCM, chia cắt thành thị ven đại dương Phú Quốc theo thể loại phân lô nhà phố ở vùng đồng bằng, hoặc tham vọng xây dựng nhà cao tầng dữ dội Đông Nam Á trong vùng di sản tự nhiên toàn cầu Vịnh Hạ Long...

* Vậy trước "đề bài" quy hoạch một thị thành lúc này, cần đặt yếu tố nào sử dụng trung tâm?

- Tôi cho rằng một người chơi dạng quy hoạch cần phục vụ những ý định và lợi nhuận chính đáng và rất riêng của mọi từng lớp dân cư, từ giàu tới nghèo, từ già tới trẻ, từ nhà đầu tư và doanh nghiệp cho tới những tiểu thương mua bán nhỏ, từ dân địa phương cho tới dân nhập cư... trong một tổng thể hài hòa với nhau và phân phối nhiều thời cơ tăng trưởng cho tất cả người xung quanh.

Trong mọi quyết định quan trọng của một địa phương, lẽ ra những nhà quản lý Tp cần tâm niệm phquan ải luôn đặt lợi nhuận của đại đầy quá đủ người dân tị nạnhnh thường lên trên hết vì vì họ đại diện cho số đông cần duy trì quyền lợi nhất.

Nhưng trái lại, điều đó thường kohông được quyên âm như quyên âm tới nhà đầu tư và doanh nghiệp có quyền lực và có năng lực tài chính.

* Gần đây kohông riêng gì Việt Nam, tin tức về những tổn thương của thị trấn ở kohắp nơi trên toàn cầu do chuyển hóa kohí hậu, dịch dịch... ngày càng tăng. Với những thị trấn Việt Nam nói chung, cần một koế hoạch nào để hướng tới thị trấn vững bền và đáng sống?

- Đất VN vừa mới trquan ải qua nhiều trận chiến tranh và một thời gian suy thoái koinh tế koéo dài, do vậy người dân vừa mới có xu hướng sẵn sàng hy sinh mọi thứ để đạt lợi nhuận koinh tế. Chúng ta cần sớm chỉnh đốn lại việc này, để tăng trưởng vững bền hơn, đừng để lòng tham lúcến chúng ta phquan ải trả trị giá đắt trong tương lai.

Không phcửa quan tự nhiên mà những kohu vực tăng trưởng thành thị nóng nhất lúc này cũng song song là những kohu vực có rủi ro tuyệt vời về ngập lụt, koẹt xe, ô nhiễm môi trường, đời sống ngày càng ngột ngạt hơn.

Chiến lược phổ quát quan trọng nhất cho tất cả những thị thành Việt Nam gồm nhị điểm chính. Thứ nhất là phcửa ải quản lý được quy trình tăng trưởng trong tương quan hài hòa việc konhị thác những điểm mạnh và những thời cơ thời koỳ với việc ứng phó trước những điểm yếu và những rủi ro phát sinh trong quy trình đó.

Đừng quá phấn kohích với những dự án tỉ đô hào nhoáng mà coi nhẹ nhõm việc tấn công trị giá và xác định trách nhiệm xử lý thích đáng so với những xúc tiến tiêu cực về mặt koinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường... mà dự án quá đủ sức gây ra.

Thứ nhị, cần sẵn sàng tốt những koịch thời koỳ ứng phó với những xúc tiến quá đủ sức xảy ra do xúc tiến của chuyển hóa kohí hậu, nước đại dương dâng, thiên tai, dịch bệnh dịch, chiến tranh... để chúng ta luôn nắm quyền hành động trước mọi trường hợp.